Π έ θ α ν ε   ο   γ λ ω σ σ ο λ ό γ ο ς   Τ ά σ ο ς   Χ ρ ι σ τ ί δ η ς

Έτσι ξαφνικά, εντελώς απροσδόκητα, την Κυριακή το βράδυ σταμάτησε η καρδιά του γλωσσολόγου και καθηγητή στο ΑΠΘ Τάσου Χριστίδη. Στην πόλη του, τη Θεσσαλονίκη άφησε την τελευταία του πνοή. Τα άσχημα προμηνύματα ήρθαν την παραμονή των Χριστουγέννων όταν έπαθε έμφραγμα και μεταφέρθηκε στην Εντατική Μονάδα του Νοσοκομείου Άγιος Λουκάς

Κι ενώ όλα φαίνονταν πως κυλούν ομαλά, η καρδιά του δεν άντεξε κι έπαψε να χτυπά προχθές το βράδυ. Η κηδεία του έγινε χθες στις 4 το μεσημέρι στο Κοιμητήρι του Αγ. Γεωργίου Πανοράματος. Ο Τάσος Χριστίδης έφυγε από τη ζωή στα 58 του χρόνια, σε μια
περίοδο ωριμότητας και πλήρους δραστηριότητας, αφήνοντας έργο σημαντικό κι ένα μεγάλο ερωτηματικό στα χείλη των φίλων και όλων εκείνων που μοιράστηκε το πάθος για την επιστήμη της γλωσσολογίας, την αγάπη για την ελληνική γλώσσα.

«Η αγωνία να εκφραστούμε» οδήγησε πολύ νωρίς τα βήματα του στη γλωσσολογία. Η επιστήμη του τον συγκινούσε, την προσέγγιζε μάλιστα «με έναν αρχαιολογικό τρόπο», όπως του άρεσε να λέει. Και μ' αυτόν τον τρόπο αναζητούσε τα πώς και τα γιατί, εξηγούσε τα καθέκαστα της γλώσσας, ενώ με γνώση και σεβασμό προς το αντικείμενό του κατέρριπτε όλους εκείνους τους μύθους που πλέκουν, κυρίως, οι Έλληνες γύρω από τη γλώσσα τους. «Όλες οι γλώσσες» έλεγε «από τις πιο ένδοξες ως τις πιο ταπεινές, είτε είναι η αρχαία ελληνική είτε η αγγλική, είτε η σουαχίλι, προέρχονται από την ίδια μήτρα που είναι η ανθρώπινη νόηση. Επομένως υπάρχει μια συστατική ισότητα των γλωσσών, στο βαθμό που όλες, ασχέτως της ιστορίας τους, είναι μνημεία της ανθρώπινης νόησης». Είχε έναν μοναδικό τρόπο να μιλά για τη γλώσσα. Για τον Τάσο Χριστίδη βλέπετε «η γλώσσα είναι μαζί η φωνή της μάνας, και το μητρικό σώμα. Είναι το στοιχείο που έκανε τον άνθρωπο, στην πορεία της εξέλιξης του, από ζώο άνθρωπο. Αυτό που ορίζει την ανθρώπινη υπόσταση του». Ο ίδιος πάντως προσέγγιζε και μελετούσε τα ζητήματα που αφορούν τη γλώσσα μας «με όρους κοινωνικούς και μέσα από τις δεδομένες ιστορικές συγκυρίες». Γι' αυτό και στην Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, που ως υπεύθυνος της σύνταξής της παρέδωσε στην ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και σε όλους τους ενδιαφερόμενους το 2001, και αναδείχτηκε αμέσως σε έργο σημαντικό, όχι μόνο στην επιστημονική του θητεία αλλά και από τα σημαντικότερα στην ελληνική βιβλιογραφία, πάνω απ' όλα θέλησε να επισημάνει τη συνάρτηση της ιστορίας της γλώσσας μας με τις ιστορικές συγκυρίες. «Το βιβλίο είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι παρούσα η ιστορία», μας έλεγε τότε.

Καθηγητής γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, Διευθυντής του Τμήματος Γλωσσολογίας του ΚΕΓ και μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο Τάσος Χριοτίδης, γεννημένος στη
Θεσσαλονίκη το 1946, σπούδασε ιστορία-αρχαιολογία στο ΑΠΘ και κλασικές γλώσσες στο Cambridge, όπου συνέχισε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές του σπουδές στη γενική γλωσσολογία. Δημοσίευσε κείμενα και βιβλία για τη θεωρία της γλώσσας, μελέτες πάνω σε ποικίλα προβλήματα περιγραφής της νέας ελληνικής και ιστορίας της ελληνικής. Εκτός της Ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, της οποίας ήταν ο επιστημονικός υπεύθυνος (συνέκδοση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη, αγγλική έκδοση από το Cambridge University Press), από τα σημαντικότερα βιβλία του είναι τα Γλώσσα, πολιτική, πολιτισμός» και Όψεις της γλώσσας, στα οποία αναδεικνύεται πλήρως η πολυδιάστατη γλωσσολογική οπτική του. Στα ιδιαίτερα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η μελέτη της γραμμικής Β΄, των διαλέκτων, η γλώσσα της μαγείας (ειδικότερα η δημοσίευση των χρηστηρίων ελασμάτων του μαντείου της Δωδώνης), η ιστορική σημασιολογία και σύνταξη, και επίσης αρχαιολογικές-φιλολογικές καθώς και επιγραφικές-γλωσσολογικές μελέτες.