ΤO ΒΗΜΑ

> Νίκος Μπακουνάκης

Τ ο   δ ώ ρ ο   τ η ς   γ λ ώ σ σ α ς

... Θυμάμαι τη μοναδική μου συνάντηση με τον A.-Φ. Χριστίδη. Μεσημέρι στο εστιατόριο Ιντεάλ της οδού Πανεπιστημίου, πρέπει να ήταν 2003. Είχε κάθε λόγο να ήταν χαρούμενος αυτός, αλλά και ο καθηγητής Δημήτρης Φατούρος, πρόεδρος, τότε, του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας. Το γεύμα, μαζί με άλλους τέσσερις δημοσιογράφους αθηναϊκών εφημερίδων, ήταν για να ανακοινωθεί ότι είχαν υπογραφεί τα συμβόλαια με τα οποία οι εκδόσεις Cambridge University Press ανελάμβαναν την έκδοση της αγγλικής μετάφρασης της Ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας, ενός μείζονος βιβλίου αναφοράς, που πρωτοκυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2001 από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας σε επιμέλεια του A.-Φ. Χριστίδη. H υποδοχή αυτού του βιβλίου ήταν μοναδική, ίσως γιατί άνοιξε νέους δρόμους στην Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, ή καλύτερα στις Ιστορίες της ελληνικής γλώσσας, όπως ήταν ο τίτλος της εισαγωγής του καθηγητή Χριστίδη, ενός κειμένου τολμηρού, μοντέρνου, ανοικτού στη σύγκριση, στις ενδογλωσσικές και γλωσσικές επικοινωνίες, ενός κειμένου για τη βαθύτερη ενότητα των γλωσσών, μακριά από τις ανιστορικές και εξωιστορικές μυθοποιήσεις. Από εκείνη την έκδοση είχα απομονώσει μιαν αποστροφή του Χριστίδη. Τη θυμάμαι: «Για τη σημερινή νεοελληνική πραγματικότητα, όπως συνθλίβεται (και όχι μόνο αυτή) ανάμεσα στη Σκύλλα ενός
ρηχού, αγοραίου κοσμοπολιτισμού και στη Χάρυβδη ενός εθνικιστικού, διχαστικού απομονωτισμού, σημασία έχει να ενισχυθούν οι φωνές - στον χώρο της ελληνικής γλώσσας και της μελέτης της - που αρνούνται να παραδοθούν στα δύο αυτά "τέρατα" που αντλούν από το ίδιο απόθεμα βίας, είτε θυσιάζοντας το ειδικό - την ιδιαιτερότητα - σε μια κίβδηλη μορφή γενικού ή ομοιογένειας είτε θυσιάζοντας το γενικό σε μια εξίσου κίβδηλη μορφή ιδιαιτερότητας». Τώρα που κρατώ στα χέρια μου το νέο βιβλίο, με τον αρχοντοχωριάτικο κοσμοπολιτισμό της τηλεοπτικής μας πραγματικότητας να μας συνθλίβει, συνειδητοποιώ ότι τέτοιες εργασίες στοιχειοθετούν πράξεις αντίστασης. Όπως και να το κάνουμε, κάποιοι αντιστέκονται.