Eντευκτήριο 67

Ιανουάριος 2005

 

 

>Γιώργος Παπαναστασίου

 


Τ ά σ ο ς   Χ ρ ι σ τ ί δ η ς   1 9 4 6 - 2 6. 1 2. 2 0 0 4

Στις 26 Δεκεμβρίου 2004 πέθανε και την επομένη κηδεύτηκε στη Θεσσαλονίκη ο διακεκριμένος γλωσσολόγος, καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, μέλος των διοικητικών συμβουλίων του Ινστιτούτου Νεοελληνικών πουδών (Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη) και του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, Αναστάσιος-Φοίβος Χριστίδης. Γεννήθηκε το 1946 στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ. Δίδαξε γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ έχοντας παράλληλα πλούσιο και πολύπλευρο επιστημονικό και συγγραφικό έργο.

Κορυφαία στιγμή της επιστημονικής του παρουσίας στάθηκε η έκδοση, με τη δική του επιμέλεια και φροντίδα, του συλλογικού τόμου Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές εως την ύστερη αρχαιότητα, στον οποίο σκιαγραφείται, με τρόπο ιδιαίτερα πρωτότυπο και συχνά πρωτοποριακό, η ιστορία της ελληνικής γλώσσας στην πρώτη μεγάλη της περίοδο. Το έργο έγινε δεκτό με ευμενέστατα σχόλια από την ελληνική και τη
διεθνή κριτική, ενώ τους επόμενους μήνες πρόκειται να κυκλοφορήσει η αγγλική του μετάφραση από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ, δείγμα κι αυτό του ιδιαίτερου ειδικού βάρους του έργου και του επιμελητή του. Την επιτομή του βιβλίου, συνταγμένη από τον ίδιο τον Α.-Φ. Χριστίδη και προορισμένη κυρίως για μαθητές, θα έχουμε την ευκαιρία να την απολαύσουμε, χωρίς δυστυχώς τη δική του παρουσία, σε λίγους μήνες από τις εκδόσεις του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών.

Ένα ακόμη έργο του οποίου πρόλαβε ευτυχώς να ολοκληρώσει τον κύριο κορμό είναι η δημοσίευση των ελασμάτων από το Μαντείο της Δωδώνης, μια πρωτοποριακή δουλειά με την οποία ο Α.-Φ. Χριστίδης ασχολήθηκε την τελευταία εικοσαετία, έχοντας αναλάβει την έκδοση, τον σχολιασμό και την ανάλυση του κειμένου των ερωτημάτων που απηύθυναν στο Μαντείο της Δωδώνης οι χιλιάδες επισκέπτες του. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει από την Αρχαιολογική Εταιρεία και είναι βέβαιο ότι, πέρα από το πλούσιο γλωσσικό υλικό που θα προσφέρει, θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για παρόμοιες μελλοντικές εκδόσεις.

Η προσφορά ωστόσο του Α.-Φ. Χριστίδη στα πνευματικά πράγματα του τόπου μας δεν εξαντλείται στα πολύτιμα γραπτά του, πολλά από τα οποία είναι σήμερα συγκεντρωμένα στους τόμους Γλώσσα, πολιτική, πολιτισμός (Αθήνα, Νήσος 1999) και Όψεις της γλώσσας (Αθήνα, Νήσος 2002). Χιλιάδες είναι οι φοιτητές που έκαναν μαζί του τα πρώτα τους βήματα στη μελέτη του γλωσσικού φαινομένου, και μαζί με τους εκατοντάδες συναδέλφους και φίλους του μπορούν να μαρτυρήσουν για την ευρύτητα πνεύματος, τη μαχητικότητα και το πάθος με το οποίο αντιμετώπιζε τα γλωσσικά ζητήματα, αλλά και για την πραότητα του χαρακτήρα του και το καυστικό του χιούμορ. Και η παρακαταθήκη αυτή που αφήνει σε μαθητές, συναδέλφους και φίλους είναι ίσως ό,τι πολυτιμότερο, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τις μικρές μας παρεμβάσεις και να προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε στο κάλεσμα της κοινωνίας μας με τον μοναδικό τρόπο που αυτός μας δίδαξε.