Μελέτες για τα ψηφιακά περιβάλλοντα της Πράξης 61

Πράξη ΕΣΠΑ 61 «Διαμόρφωση Μεθοδολογίας Ψηφιακής Διαμόρφωσης των σχολικών βιβλίων και έντυπου εκπαιδευτικού υλικού για τα Γλωσσικά μαθήματα, Ψηφιακή Διαμόρφωση των σχολικών βιβλίων για τα Γλωσσικά μαθήματα, Αναζήτηση και Προσαρμογή πρόσθετου Εκπαιδευτικού υλικού για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας»  (MIS 296442).  

Στόχοι της συγκεκριμένης Πράξης είναι η διαμόρφωση μεθοδολογικού πλαισίου (αντλώντας από σύγχρονες επιστημονικές παραδόσεις), η ένταξη των ψηφιοποιημένων σχολικών εγχειριδίων και των διαθέσιμων ψηφιακών πόρων στο πλαίσιο αυτό και η δημιουργία νέου ψηφιακού υλικού, το οποίο θα εξυπηρετεί γόνιμα τις ανάγκες του ψηφιακού γραμματισμού κατά τη διδασκαλία των μαθημάτων της Νέας Ελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας και της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας & Γραμματείας. 

Μεταξύ άλλων δράσεων, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στις ανάγκες που υπάρχουν για δημιουργία νέου ψηφιακού υλικού, το οποίο να εξυπηρετεί γόνιμα τις ανάγκες του ψηφιακού γραμματισμού κατά τη διδασκαλία των μαθημάτων της Νέας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας και της Αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας.

Δημιουργήθηκαν έτσι ψηφιακοί πόροι με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές αλλά και με τη συνοδεία προτάσεων διδακτικής αξιοποίησης. Στη συνέχεια συγκεντρώνονται μελέτες θεωηρητικής τεκμηρίωσης ή/και προδιαγραφών για την εκπόνηση των νέων ψηφιακών περιβαλλόντων, καθώς και προτάσεις διδακτικής αξιοποίησής τους.

 

1.Ψηφιακό περιβάλλλον: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. Πολυμεσική χρονογραμμή.

Μελέτη: Βενετία Αποστολίδου Λογοτεχνία και ιστορία. Μια σχέση ιδιαίτερα σημαντική για τη λογοτεχνική εκπαίδευση.
Εκπαιδευτικά σενάρια: διατίθενται εδώ επιλεγμένα σενάρια από το ψηφιακό περιβάλλον του Πρωτέα.

2.Ψηφιακό περιβάλλλον: ΑΝΕΜΟΣΚΑΛΑ.

Μελέτες:

Μαρία Ακριτίδου, «Οι νεοελληνικές σπουδές μπροστά στην ψηφιακή πραγματικότητα. Η ανάπτυξη ψηφιακού σώματος νεοελληνικής ποίησης από το ΚΕΓ με το διεθνές πρότυπο Text Encoding Initiative». Στο Κ. Α. Δημάδης (επιμ.), Ε΄ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών. Συνέχειες, ασυνέχειες, ρήξεις στον ελληνικό κόσμο (1204-2014): οικονομία, κοινωνία, ιστορία, λογοτεχνία. Θεσσαλονίκη, 2‐5 Οκτωβρίου 2014, τόμος Δ΄, Αθήνα,  Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών, 2015, σ. 663-691. 
Μαρία Χαρίτου, Η ρευστότητα του (ανέκδοτου) κειμένου ως πρόκληση: μια εφαρμογή ψηφιακής κωδικοποίησης των Ατελών Ποιημάτων του Κ.Π. Καβάφη με το διεθνές πρότυπο ΤΕΙLite [πτυχιακή εργασία].

Κριτικές παρουσιάσεις:

Anna Maria Sichani,  "Review of 'Anemoskala: corpus and concordances for major Modern Greek poets'." RIDE 8 (2018). doi: 10.18716/ride.a.8.1. Accessed: 27.09.2021.

Προτάσεις διδακτικής αξιοποίησης της Ψηφιακής Ανεμόσκαλας:

 www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance

Για τον καθηγητή / την καθηγήτρια που θέλει να σχεδιάσει τη διδασκαλία του με βάση γλωσσικούς, υφολογικούς ή θεματικούς άξονες του ποιητικού έργου και με αξιοποίηση του εργαλείου δημιουργίας συμφραστικού πίνακα λέξεων, έχουν συνταχθεί ενδεικτικά παραδείγματα διδακτικής αξιοποίησης, τα οποία και εμπλουτίζονται σταδιακά. Πρόκειται για συνοπτικά κείμενα, με στόχο να αποτελέσουν ερεθίσματα για τη διδακτική πρακτική. Για λόγους ευκολίας ακολουθείται μια τυποποιημένη δομή στις προτεινόμενες δραστηριότητες, ώστε να μπορούν να κωδικοποιηθούν και να ταξινομηθούν από τους αναγνώστες, χωρίς ωστόσο να προτείνεται η δομή αυτή ως «συνταγή» για τη διδακτική πράξη και πρακτική. Τέλος, οι προτάσεις δεν φιλοδοξούν τόσο να αποτελέσουν πρωτότυπη συνεισφορά στη φιλολογική έρευνα αλλά, κυρίως, να «μεταφράσουν» κατακτήσεις και προβληματισμούς της έρευνας σε διδακτικές δραστηριότητες με νόημα για τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες στη δευτεροβάθμια (ή ακόμα και στην πρωτοβάθμια) εκπαίδευση. Για ειδικότερες ερευνητικές δραστηριότητες η Ανεμόσκαλα μπορεί να λειτουργήσει ως αφετηρία αλλά όχι ως τέλος, καθώς αυτές πρέπει να επεκτείνονταιστο σύνολο του έργου κάθε ποιητή (στην Ανεμόσκαλα δημοσιεύονται επιλεγμένες συλλογές και όχι Άπαντα) αλλά κυρίως να μην περιορίζεται το ερευνητικό ερώτημα στις δυνατότητες ενός ψηφιακού εργαλείου.

Μαρία Ακριτίδου, Προτάσεις για την αξιοποίηση του σώματος νεοελληνικής ποίησης ("Ανεμόσκαλα") για τη διδασκαλία του ποιητικού έργου των Μ. Αναγνωστάκη, Κ. Καρυωτάκη και Κ. Π. Καβάφη.
Αγγέλα Γιώτη, Η γλωσσική πολυτυπία και η έννοια της καλβικής αρετής: Πρόταση αξιοποίησης του σώματος νεοελληνικής ποίησης και συμφραστικού πίνακα λέξεων ("Ανεμόσκαλα") για τη διδασκαλία της ποίησης του Ανδρέα Κάλβου στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Αγγέλα Γιώτη, Πρόταση αξιοποίησης του σώματος νεοελληνικής ποίησης και συμφραστικού πίνακα λέξεων ("Ανεμόσκαλα") για τη διδασκαλία της ποίησης του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (με παράλληλη αξιοποίηση του συμφραστικού πίνακα λέξεων του έργου του Κ. Βάρναλη).
Χρήστος Δανιήλ, Προτάσεις για την αξιοποίηση του σώματος νεοελληνικής ποίησης και συμφραστικού πίνακα λέξεων ("Ανεμόσκαλα") για τη διδασκαλία της ποίησης του Κ.Γ. Καρυωτάκη στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Παναγιώτης Παντζαρέλας, Η λειτουργία του καθρέφτη στην ποίηση του Παλαμά: μια πρόταση διδακτικής αξιοποίησης του σώματος νεοελληνικής ποίησης και συμφραστικού πίνακα λέξεων ("Ανεμόσκαλα").
Κική Δημοπούλου, Προτάσεις για την αξιοποίηση του σώματος νεοελληνικής ποίησης και συμφραστικού πίνακα λέξεων ("Ανεμόσκαλα") για τη διδασκαλία της ποίησης του Τ. Σινόπουλου στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Κική Δημοπούλου, Προσεγγίζοντας τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου. Προτάσεις για την αξιοποίηση του σώματος νεοελληνικής ποίησης και συμφραστικού πίνακα λέξεων ("Ανεμόσκαλα") για τη διδασκαλία της ποίησης του Γ. Ρίτσου στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.